Duda: „Dobro ojczyzny” było nadrzędną ideą przyświecającą wielkiej pracy polskich i litewskich reformatorów

Prezydent RP otworzył w Wilnie wystawę poświęconą 230-lecia uchwalenia Konstytucji Trzeciego Maja i Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów Polski i Litwy.

- Bardzo dziękuję za tę wystawę, bardzo ciekawą i niezwykle ważną; wystawę, która obrazuje bardzo trudny moment w naszej wspólnej historii - chlubny a zarazem trudny. Dlatego, że oznaczał on w efekcie niestety upadek naszej wspólnej Rzeczypospolitej, tamtej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, która wcześniej przez stulecia święciła tak niezwykłe sukcesy - stwierdził prezydent.

- Mówię: wspólnej Rzeczypospolitej, bo dla mnie stała się ona wspólna nie tylko z chwilą, w której rzeczywiście doszło do podpisania Unii Lubelskiej, unii polsko-litewskiej - dodał. - Ona w gruncie rzeczy stała się wspólna w momencie, w którym litewski książę Władysław Jagiełło zasiadł na polskim tronie i stał się królem Polski. To w tym momencie powstał ten związek, który przypieczętowało braterstwo broni i wielkie zwycięstwo pod Grunwaldem. Świętowaliśmy je z p. prezydentem Gitanasem Nausėdą wspólnie rok temu w lipcu 2020 roku.

Andrzej Duda mówił dalej: - Dziękuję za tę wystawę, bo z jednej strony można z niej wyczytać właśnie tą wspaniałość tamtej wspólnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Z drugiej - niestety, pokazuje ona także, że ta Rzeczpospolita szarpana różnego rodzaju prywatą i interesami, szarpana także przez wrogich sąsiadów, powoli chyliła się ku upadkowi. Pokazuje wielki wysiłek patriotów tamtej Rzeczypospolitej - i tych, którzy byli Polakami, i tych, którzy byli Litwinami - w ratowaniu tamtego dziedzictwa, tamtej wielkiej naszej wspólnoty. Ich wysiłek ku reformowaniu kraju, ku uczynieniu go nowoczesnym, silniejszym, takim, który przetrwa w trudnym miejscu szarpanym wtedy wichrami i, tak jak powiedziałem, interesami wielkich mocarstw coraz bardziej widocznymi i coraz bardziej zatrważającymi. Wznieśli się wtedy rzeczywiście na wyżyny kunsztu politycznego, prawniczego, przygotowując i uchwalając tamtą konstytucję jako dzieło Sejmu Czteroletniego, które dopełniło wzajemne Zaręczenie Narodów – ostatecznie statuujące oba nasze narody na absolutnej równi, gwarantujące Litwie należne jej miejsce jako partnera Polskiego Królestwa w tej wspólnej Rzeczypospolitej, jak cały czas podkreślamy: Obojga Narodów. Nie wymieniając, który pierwszy.

(...) - Nazwa wystawy jest bardzo trafna i symboliczna - uważa prezydent. - Właśnie „dobro ojczyzny” było bowiem nadrzędną ideą przyświecającą wielkiej pracy polskich i litewskich reformatorów. Ich nadrzędnym celem była odnowa ustroju politycznego i społecznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Tak, aby wzmocnić państwo i umożliwić jego przetrwanie wbrew zakusom mocarstw ościennych, wbrew ludziom, którym obojętne było, czy nasze wspólne dziedzictwo, czy tamta wspólna Rzeczpospolita będzie istniała, czy nie. Liczyły się dla nich wyłącznie ich prywata, osobiste interesy, ich bogactwa - podkreślił Andrzej Duda.

W jego przekonaniu Konstytucja Trzeciego Maja określała nie tylko nowy ustrój, ale także aksjologiczne podstawy, na których miała opierać się nowoczesna Rzeczpospolita. - O wielkości tego aktu stanowiły przede wszystkim przełomowe na ówczesny moment dziejów zasady, na których się opierał. Jak pamiętamy, kluczowe było w nim zaakcentowanie woli narodu jako źródła legitymizacji władzy, a także rządy prawa oraz szacunek dla wielowiekowej tożsamości kulturowej narodu politycznego tworzonego przez ogół obywateli - dodał Andrzej Duda.

- Nie możemy zapominać o naszym wspólnym dziedzictwie, nie wolno nam. To kwestia także odpowiedzialności za przyszłość naszych ojczyzn. Powinniśmy nadal działać solidarnie w duchu hasła, które przyświecało naszym wielkim przodkom: „Wolni z wolnymi, równi z równymi” - stwierdził na zakończenie prezydent.